Van overleven naar een vrijer leven: ontdek in 5 stappen hoe je je overlevingspatronen kunt leren herkennen.
Ik heb gewoon geluk gehad. Eén op de vier mensen krijgt tijdens hun leven te maken met psychische problemen. Kinderen van ouders met psychische problemen en/of verslavingsproblematiek (KOPP/KOV) daarvan ontwikkelt de helft een psychische stoornis in zijn of haar leven. Helaas bestaat er veel schaamte en stigma rondom psychische problemen en ook ik heb hiermee te maken gehad. Psychische klachten kunnen bestaan uit onder meer chronische alertheid, wantrouwen naar de buitenwereld en naar je innerlijke zelf, chronische angst, verdriet, boosheid, overmatige bezorgdheid, achterdocht, een overgevoelig zenuwstelsel, een gevoel van overmatige verantwoordelijkheid, perfectionisme en faalangst en een behoefte hebt aan voorspelbaarheid en controle. Dit kan leiden tot fysieke klachten als vermoeidheid en verhoogde spierspanning. Deze klachten kunnen het gevolg zijn van negatieve ervaringen en traumatische gebeurtenissen in je (vroege) leven, waardoor je als kind leert vanuit overlevingspatronen te gaan handelen. Deze patronen, ontstaan uit een verminderd basisvertrouwen, helpen je als kind om je overeind te houden maar kunnen je als volwassene behoorlijk in de weg gaan zitten. Ze kunnen zelfs je hele leven blijven beïnvloeden zonder dat je je daar bewust van bent.
Overlevingspatronen
Wanneer je bent opgegroeid in een onveilige omgeving, kunnen overlevingsmechanismen overgaan in overlevingspatronen die ons basisvertrouwen aantasten. Dit kan leiden tot de ontwikkeling van specifieke gedragspatronen en bijbehorende overlevingsstrategieën.
Het herkennen van je overlevingspatronen kan een grote uitdaging zijn, want ze hebben je lang gediend. Ze hebben je geholpen met o.a. bijvoorbeeld:
- Vermijden en onderdrukken van pijn
- Onderdrukken en vermijden van gevoelens
- Vermijden en onderdrukken van angsten
- Overmatige controle uitoefenen om grip te houden op situaties
Overlevingspatronen zitten meestal heel diepgeworteld in je gedrag, zodanig dat je gaat denken dat dit is wie jij bent. Zo kunnen deze patronen je hele dagelijkse leven gaan beheersen. Daarom is het zo belangrijk om deze overlevingspatronen te gaan herkennen, doorzien en stap voor stap los te gaan laten of te overstijgen. Je gaat steeds meer zien hoe je oude beelden en daaraan gekoppelde emoties uit het verleden projecteert in het heden en zo steeds weer dezelfde onveilige situaties voor jezelf creëert. Door deze bewustwording krijg je zelf weer het heft in handen en kun je andere keuzes gaan maken. Keuzes die jou ten goede komen, die ervoor gaan zorgen dat jij aan het roer staat in je leven en toekomt aan je eigen behoeften en verlangens. Het in contact staan met eigen behoeften en verlangens hangt ook nauw samen met betekenisgeving, zingeving en het hebben van fijne relaties in je omgeving. Door met je eigen behoeftes en verlangens in contact te komen zul je ook anders omgaan met de mensen om je heen en leer je je grenzen op een liefdevolle manier aan te geven. Hierdoor zul je ook fijnere, liefdevollere en waarachtige relaties creëren met vrienden, familie of een liefdespartner en in een werkomgeving.
Het proces van herkennen van je overlevingspatronen kan pijnlijk zijn, maar door liefdevol stil te staan bij je eigen pijn en te zien waar de verwonding in jezelf vandaan komt, kom je weer in contact met jezelf en ook met je eigen kracht. Hier ligt je ‘zelfbewuste ware ik’, van waaruit je kunt leven in overeenstemming met je eigen behoeftes en verlangens. Je gaat steeds meer leven naar wie je werkelijk bent, leert je eigen talenten kennen en weet steeds beter wat jou echt gelukkig maakt. Je durft je meer open te stellen voor anderen en kwetsbaar te zijn, waardoor je de liefde kunt toelaten die je zo lang gemist hebt door afgesplitst te zijn van jezelf en anderen. Door weer in contact te staan met jezelf zal niet alleen je mentale maar ook je fysieke gezondheid verbeteren; dit hangt nauw met elkaar samen.
Hieronder staan 5 stappen die je kunnen helpen bij het herkennen van je overlevingspatronen:
- Zoek ondersteuning: Een ervaren professionele coach, begeleider of therapeut kan je helpen bij het verwerken van emoties en opgelopen trauma’s en kan je ondersteunen bij het herkennen van je overlevingspatronen en de uitdagingen die daarbij komen kijken.
- Onderzoek je eigen overlevingspatronen: Het is belangrijk om factoren en signalen van verminderd basisvertrouwen te herkennen en te begrijpen welke overlevingspatronen je hebt ontwikkeld en hoe ze je dagelijks leven beïnvloeden. Dit betekent dat je je bewust moet worden van bepaalde gedragingen of patronen die je hebt ontwikkeld. Bewustwording vindt vooral plaats door middel van het observeren van jouw eigen gedrag en lichaam. Jouw lichaam fungeert hier als instrument om aan te geven hoe jij je voelt en wat jij nodig hebt.
- Stel samen vast waar kansen op groei liggen om jezelf te ontwikkelen: Begrijp waarom je deze mechanismen hebt ontwikkeld door inzicht te krijgen in gedragspatronen, gedachten, trauma’s, emoties en behoeften: Het is belangrijk om met een empathische blik te kijken naar je overlevingspatronen die je hebben geholpen te overleven in een onveilige omgeving. Op deze manier kun je de schaamte of schuldgevoelens verminderen die vaak gepaard gaan met het herkennen en erkennen van deze overlevingspatronen.
- Ontwikkel en verdiep je bewustzijn en versterk je basisvertrouwen: Versterk je innerlijk leiderschap en wees je eigen innerlijke supporter. Het is belangrijk om gezonde zelfzorg te omarmen en jezelf te leren supporten. Dit je kan helpen bij het verminderen van chronische stress, angst, pijn, onderdrukte emoties en het beheersen van situaties zonder terug te vallen op oude overlevingspatronen. Dit vereist dat je op een andere manier leert omgaan met emoties, je eigen grenzen leert voelen en vanuit een gezonde relatie met jezelf, gezonde relaties met anderen ontwikkelt. Je leert zo om jezelf beter te begrijpen en vertrouwen in jezelf op te bouwen, terwijl je leert om gezond en ongezond gedrag in jezelf te herkennen.
- Wees liefdevol, geduldig en mild naar jezelf: Het herkennen, erkennen, loslaten en overstijgen van overlevingspatronen kan een uitdaging zijn en het kost vaak tijd om nieuwe vaardigheden en gedrag te ontwikkelen en oude patronen te doorbreken. Wees daarom geduldig en vergeef jezelf voor eventuele terugvallen die je in dit proces tegenkomt.
Iedereen heeft te maken met bepaalde overlevingspatronen, dus je hoeft je daar niet voor te schamen. Maar als deze patronen dagelijks belemmerend voor je zijn of zelfs destructief voor je gezondheid, is het tijd om er iets aan te doen. Het herkennen van deze patronen is de eerste stap naar verandering. Als je bereid bent om je overlevingspatronen onder ogen te zien, ben je al op weg naar een vrijer en gezonder leven. Het betekent leven vanuit minder controle, angst, stress, passiviteit en vermijding. Een betekenisvol, zinvol leven ligt binnen handbereik; een leven waarin je eigen behoeften en verlangens centraal staan en je basisvertrouwen zal groeien.
Wil je meer inzicht krijgen in jouw situatie en ontdekken hoe je kunt groeien in basisvertrouwen? Plan dan nu een gratis oriëntatiegesprek in.
Voel je vrij en wees welkom!
